Wereldwijd wordt de koffieteelt bedreigd door het veranderende klimaat. Extreme weersomstandigheden en stijgende temperaturen zorgen ervoor dat koffiebessen sneller rijpen, wat ten koste gaat van de kwaliteit van de koffie en waardoor de opbrengsten verkleinen. De koffieboer/in – die al af te rekenen had met de Covid-pandemie en nu met de economische crisis – kan hier moeilijk het hoofd aan bieden.
Fairtrade maakt het verschil via een eerlijke minimumprijs en de Fairtrade premie. De organisatie pleit daarom voor meer daadkracht bij bedrijven en consumenten om resoluut te kiezen voor Fairtrade koffie en zo de toekomst van de koffieproducenten veilig te stellen. Het is broodnodig, want momenteel is in België slechts 1 koffietas op 33 Fairtrade gecertificeerd! Het ultieme doel – een leefbaar inkomen voor koffieproducenten – lijkt zo nog erg veraf; al kan de overheid ingrijpen via wetgeving en vrijwillige initiatieven zoals convenanten en multi-stakeholder initiatieven. Maar ligt de overheid hiervan voldoende wakker? En de bedrijven? En wat met de koffiedrinkers? Een sterk signaal dat alle betrokkenen in beroering brengt is cruciaal. Daarom roept Fairtrade Belgium op om te geeuwen. Massaal. Van nu tot en met het einde van de Fairtrade week (en liefst nog daarna). Want als we straks geen koffie meer kunnen drinken, in wat voor een beroerde wereld leven we dan?
Wereldwijd zorgt koffie voor het inkomen van meer dan 100 miljoen mensen. Koffie wordt voornamelijk geteeld door ongeveer 25 miljoen familiale (kleinschalige) boer/innen in Latijns-Amerika, Afrika en (Zuid-Oost) Azië op percelen kleiner dan 2 ha. Samen zorgen zij voor 84% van de mondiale koffieproductie. Het specifieke klimaat en ecosysteem nodig voor koffieproductie, komt meer en meer onder druk te staan door de klimaatverandering. Zo zorgen de stijgende temperaturen voor dalende opbrengsten en koffie van een mindere kwaliteit. Een ramp dus, in het bijzonder voor de koffieproducenten die moeilijk de nodige investeringen kunnen doen om zich aan hun veranderende omgeving aan te passen. Naar schatting leeft 44% van de kleinschalige koffieproducenten onder de armoedegrens en moeten ze rondkomen met minder dan 3,20 USD per dag. De Covid-pandemie en de wereldwijde economische crisis zorgen er bovendien voor dat de productiekosten, zoals meststoffen, enorm zijn gestegen, iets wat de actuele hoge koffieprijs maar moeilijk kan compenseren. Fairtrade biedt hiervoor een oplossing.
Maar er is nog veel werk aan de winkel. Zo werd in 2020 slechts 8% van de mondiale koffieproductie volgens Fairtrade principes geproduceerd. Van deze totale productie werd bovendien slechts één vierde ook tegen Fairtrade voorwaarden verkocht. Dat betekent dat de Fairtrade koffieproducenten voor slechts 25% van hun koffie ook daadwerkelijk van de Fairtrade prijs en premie hebben kunnen profiteren. “Kijken we specifiek naar België, dan zien we dat het marktaandeel voor Fairtrade koffie in 2021 slechts 3% bedroeg,” stelt Philippe Weiler , kersverse CEO van Fairtrade Belgium. “Met andere woorden, slechts één kop koffie op 33 is Fairtrade! En dat voor het iconische Fairtrade product dat het meest met het label wordt gelinkt.”
Reden hiervoor? Te weinig daadkracht, durf en bereidheid bij bedrijven en consumenten om voluit te kiezen voor Fairtrade. Dit terwijl de Fairtrade prijs en premie net hét verschil maken voor de koffieproducent en een
noodzakelijke stap betekenen richting een leefbaar inkomen. “Ook de overheid moet actie ondernemen door het recht op een leefbaar inkomen af te dwingen via wetgevende processen,” aldus Weiler. “Zoals via het wetsvoorstel op de zorgplicht, en door in te zetten op vrijwillige initiatieven die het leefbaar inkomen voor
koffieproducenten vooropstellen. Zo zal een initiatief als Beyond Chocolate maar dan voor koffie ongetwijfeld een positief effect op het inkomen van koffieproducenten hebben.”
Te lezen op PUB
